Tussen de Europese Commissie en Zwitserland is een punt van discussie het feit dat bij uitzending van werknemers naar Zwitserland (voor werkzaamheden van beperkte duur) er voorafgaand aan het verrichten van bepaalde werkzaamheden een aanmelding bij de Zwitserse autoriteiten moet plaatsvinden. Deze aanmelding moet voor iedere werknemer worden gedaan en wel tijdig. Veel vaker dan goed is komt het voor dat deze aanmelding niet gedaan wordt of te laat wordt gedaan. Òòk bij spoedklussen is een aanmelding nodig. Niet naleven wordt door de Zwitserse autoriteiten hard gestraft.

 

Vrij personenverkeer EU – Zwitserland

Tussen de Europese Unie en Zwitserland is een overeenkomst van kracht op grond waarvan er een bepaalde mate van vrij verkeer van personen in beide richtingen mogelijk is. Voor ondernemers uit de Europese Unie/Nederland biedt die overeenkomst de mogelijkheid om opdrachten van beperkte duur in Zwitserland te verrichten. Echter het predikaat ‘vrij’ houdt niet in dat er geen regels of beperkingen van toepassing zouden zijn. In tegendeel. De overeenkomst inzake het vrije personenverkeer EU – Zwitserland bewerkstelligt dat een EU ondernemer sneller aan de slag kan gaan en minder complexe procedures moet volgen dan in het normale geval (voor derde landen). Maar een hardcore aan verplichtingen blijft bestaan, en aan de naleving daarvan wordt door Zwitserland vol elan de hand gehouden.

Een Nederlandse ondernemer die in Zwitserland bepaalde werkzaamheden gaat verrichten moet voordat hij zijn kostencalculatie maakt zich ervan bewust zijn met welke onvermijdbare kosten, samenhangend met het verrichten van werkzaamheden in Zwitserland, hij rekening moet houden. Neemt hij deze kosten niet in aanmerking kan het zo maar zijn dat na het gedaan zijn van de werkzaamheden de aanvankelijke winst geheel of gedeeltelijk is verdampt.

 

Uitzending van werknemers naar Zwitserland

Een Nederlandse ondernemer die zelf naar Zwitserland gaat of werknemers naar Zwitserland stuurt om daar werkzaamheden te verrichten moet vooraf verifiëren welke verplichtingen vervuld moeten worden. Deze verplichtingen worden doorgaans met het trefwoord ‘flankerende maatregelen‘ aangeduid. Daarbij moeten met name de volgende verplichtingen worden genoemd:

• aanmelding: op een speciale website van de Zwitserse overheid kan de ondernemer met behulp van een tool toetsen of hij zich moet registreren. Als een melding nodig is moet dat uiterlijk acht dagen voorafgaande aan het daadwerkelijke begin van de werkzaamheden in Zwitserland online worden gedaan. Een te late melding betekent doorgaans een boete. Komt men er slechts met een waarschuwing vanaf dan betekent dit dat bij een volgende overtreding een (hogere) boete wordt opgelegd.
  In geval zich een noodgeval voordoet is het mogelijk dat op de dag van de melding reeds met de werkzaamheden kan worden begonnen. Echter dat sprake is van een noodgeval moet aan de bevoegde autoriteiten worden bewezen. Daarbij moet bedacht worden dat reeds bij de melding aangegeven moet worden dat het om een noodgeval gaat, en waarom het om een noodgeval gaat. Niet iedere situatie is een noodgeval. Bij een noodgeval gaat het om een situatie waarin direct handelen nodig is om een onvoorziene schade te verhelpen, alsmede om het ontstaan van verdere schade te vermijden. Als sprake van een noodgeval is, moeten de werkzaamheden binnen uiterlijk drie dagen na het ontstaan van de schade beginnen. Het te laat of op zeer korte termijn inplannen van reguliere werkzaamheden is géén noodgeval. 
• primaire- en secundaire arbeidsvoorwaarden: op grond van de wettelijke regeling inzake de flankerende maatregelen, de zogenaamde Entsendegesetz, moeten buitenlandse werknemers die naar Zwitserland worden uitgezonden minimaal dezelfde primaire- en secundaire arbeidsvoorwaarden genieten als die voor vergelijkbare Zwitserse werknemers gelden. Minimumloon, rust- en werktijden, vakantiedagen, vergoedingen voor maaltijden en overnachting, en overige voorwaarden (bijv. veiligheid, gelijke behandeling van man en vrouw, bescherming van bepaalde kwetsbare personen) moeten met in achtneming van de regels, zoals op grond van de wet en/of algemeen verbindend verklaarde arbeidsovereenkomsten voor de desbetreffende branche of tak van branche van kracht, worden toegepast. Voor een buitenlandse ondernemer geen lichte taak om in dit woud van bepalingen de weg te vinden.
• zekerheid: voor een aantal branches moeten werkgevers aan de ZKVS een borg afgeven waaruit de kosten voor uitvoering en controles, administratie, of kostenveroordelingen worden voldaan.  Deze verplichting -die los staat van de zekerheid die bij een Zwitserse BTW registratie aan de Zwitserse belastingdienst moet worden gegeven- geldt voor zowel Zwitserse als buitenlandse ondernemingen. Een buitenlandse onderneming doet er goed aan vooraf te verifiëren of een verplichting tot het stellen van een borg bestaat, omdat ook voor het stellen van de zekerheid een termijn geldt. De hoogte van de zekerheid is afhankelijk van de contractsom, en kan per branche verschillen. Verder dient te worden bedacht dat de ZKVS voor afwikkeling en teruggave van het restant van de borg, na afronding van alle werkzaamheden en het voldoen aan alle verplichtingen, zich ruim tijd gunt. 

 

 

Zwitserse omzetbelasting

Een onderneming die werknemers naar Zwitserland uitzendt en in het kader daarvan de hierboven beschreven aanmelding doet, moet weten dat die informatie ook op het bureau van de Zwitserse belastingdienst belandt. Bij ondernemers die werkzaamheden in Zwitserland (gaan) verrichten, kunnen verschillende ‘controlemomenten’ worden onderscheiden:

• aan de grens: bij het binnenkomen (of verlaten) van Zwitserland kan de douane of grenswacht een controle doorvoeren, namelijk om vast te stellen met welk doel naar Zwitserland wordt (werd) gereisd en of de daarvoor vereiste formaliteiten in acht zijn genomen. Op deze wijze worden jaarlijks vele overtreders eruit gevist. Het is naïef om te denken dat men de dans kan ontspringen. 
• op de bouwplaats: zelfs wanneer een ondernemer alles goed heeft gedaan moet hij er rekening mee houden dat op de bouwplaats controles worden gehouden. Daarbij moet niet vreemd worden opgekeken als deze controles periodiek plaatsvinden -zelfs wekelijks! 
• per post: regelmatig komt het voor dat ondernemers die in Zwitserland werkzaamheden verrichten nalaten zich voor toepassing van de Zwitserse omzetbelasting te registreren. Komt de Zwitserse belastingdienst (afdeling BTW) daarvan op de hoogte dan is een gebruikelijke stap dat zij per brief van de buitenlandse ondernemer vorderen dat deze zich alsnog -en mogelijk met terugwerkende kracht- voor de Zwitserse BTW aanmeldt.
• achteraf: met regelmaat doen zich gevallen voor waarin de Zwitserse klant van de Zwitserse belastingdienst te horen krijgt -bijvoorbeeld bij een controle van de aangifte- dat de buitenlandse opdrachtgever zich voor toepassing van de Zwitserse BTW had moeten registreren. Voor de klant vertaalt zich die ontbrekende BTW registratie vaak in het schrappen van de aftrek van de BTW bij invoer omdat de buitenlandse opdrachtgever als importeur had moeten optreden. Kortom, ook Zwitserse afnemers kunnen achteraf een opdrachtgever ertoe dwingen zich alsnog voor toepassing van de Zwitserse BTW te registreren. Daarbij is niet ongebruikelijk dat de Zwitserse afnemer dan de betaling opschort totdat de buitenlandse ondernemer daadwerkelijk over een Zwitsers BTW nummer beschikt. De praktijk laat zien dat het vaak moeizaam is om alles met terugwerkende kracht op orde te brengen, niet in het minst omdat de Zwitserse afnemer zelf vaak niet bekend is met de eisen die de Zwitserse belastingdienst (afdeling BTW) aan de (terug)afwikkeling stelt -tenminste als dat per saldo budget neutraal moet gaan (anders blijft één van de partijen op een BTW kostenpost zitten).

 

Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat bovenstaande opmerkingen geen volledig beeld schetsen van alle aspecten die bij de flankerende maatregelen of de Zwitserse omzetbelasting komen kijken. Wat in het bovenstaande onderbelicht is gelaten zijn de juridische kanttekeningen die bij bepaalde regelingen of uitvoeringspraktijken van de Zwitserse autoriteiten kunnen respectievelijk moeten worden geplaatst.